Realizacja projektów

1. niezwłocznego informowania Instytucji Wdrażającej o zamiarze dokonania zmian prawno-organizacyjnych w statusie beneficjenta, które mogą mieć wpływ na realizację projektu lub osiągnięcie celów projektu;
2. do niedokonywania czynności rozporządzających na inny podmiot w zakresie praw i obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie w okresie kwalifikowalności wydatków i w okresie trwałości projektu bez uzyskania uprzedniej zgody wydanej przez Instytucję Wdrażającą.

Trwałość projektu, co do zasady, nie zostanie naruszona np. w momencieprzekształcenia spółki cywilnej w spółkęjawną na podstawie art. 26 ustawy z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), zwanym dalej „KSH” oraz przekształcenia spółki cywilnej w inną spółkę handlową na podstawie art. 551 § 2 KSH. Należy pamiętać o tym, iż nowi wspólnicy mogą wstąpić do spółki dopiero po przekształceniu jej w spółkę handlową czyli dopiero w sytuacji, gdy spółka zostanie zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Trwałości nie narusza również przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową (art. 551 § 1 KSH).

Może natomiast naruszyć trwałość projektu przekształcenie przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną w spółkę cywilną (poprzez jego wniesienie jako wkładu do spółki), ponieważ łączyć się to będzie z dopuszczeniem do działalności prowadzonej samodzielnie przez beneficjenta – osobę fizyczną, co najmniej jednej osoby, która nie jest beneficjentem. Wyjątek stanowi tu sytuacja gdy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (której przedsiębiorstwo jest objęte współwłasnością majątkową małżeńską) utworzy wspólnie ze współmałżonkiem spółkę cywilną do której zostanie wniesione jako wkład działalność gospodarcza osoby fizycznej.

Trwałość projektu może również naruszyć zmiana wspólników spółki cywilnej np. wystąpienie jednego wspólnika i wstąpienie na jego miejsce innej osoby lub wstąpienie do spółki dodatkowego wspólnika. W takim przypadku bowiem nastąpi zmiana charakteru własności a dodatkowo podmiot, który oprócz beneficjenta będzie wspólnikiem/udziałowcem, może uzyskać nieuzasadnioną korzyść (tzn. wsparcie zostanie udzielone podmiotowi, który nie ubiegał się o dofinansowanie).

Trwałość projektu może również zostać naruszona w sytuacji powołania nowej spółki kapitałowej i wniesienia aportem przedsiębiorstwa do tej pory prowadzonego przez beneficjenta – osobę fizyczną. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy w spółce, oprócz beneficjenta akcjonariuszem/udziałowcem zostanie, co najmniej jedna osoba, która dotychczas beneficjentem nie była. W takim przypadku dojdzie de facto do zbycia przedsiębiorstwa na skutek czego nastąpi sukcesja tylko niektórych praw i obowiązków z osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą na spółkę kapitałową, natomiast takie dane identyfikacyjne jak NIP czy nazwa nie przechodzą na nowo utworzoną spółkę. Należy zwrócić uwagę, iż w takim przypadku nie ma również mowy o tożsamości podmiotowej i przedmiotowej ww. podmiotów oraz sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków, co ma miejsce w przypadku przekształcenia dokonanego w trybie art. 551 i n. KSH. W związku z czym w przypadku wniesienia majątku przedsiębiorstwa, dotychczas prowadzonego w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, aportem do spółki prawa handlowego, mamy do czynienia z formą zbycia przedsiębiorstwa co z kolei może stanowić naruszenie zasady trwałości projektu. Przy czym dla zachowania zasady trwałości projektu, w takim przypadku nie mogą (jako czynnik towarzyszący) zmienić się cele i założenia projektu, jak również przedsiębiorstwo, do którego wnoszony jest aport nie może odnieść nienależnych korzyści. Podmiot przyjmujący aport powinien zobowiązać się do utrzymania celów projektu – może to nastąpić na drodze stosownego aneksu do umowy o dofinansowanie. Trudna do jednoznacznego rozstrzygnięcia jest natomiast kwestia wystąpienia nienależnych korzyści. Wniesienie aportem określonych składników majątkowych buduje potencjał przedsiębiorstwa. Z punktu widzenia tego przedsiębiorstwa „ceną” za to jest określona wartość udziałów obejmowanych przez podmiot dokonujący aportu, jednakże „cena” ta nie jest wydatkiem faktycznie przez to przedsiębiorstwo ponoszonym. Z uwagi na brak jednoznacznej możliwości dokonania oceny zaistnienia lub nie nieuzasadnionej korzyści, w takim przypadku zawsze będzie istniało potencjalneryzyko zajęcia odmiennego stanowiska i stwierdzenia przez inny podmiot kontrolujący wystąpienia nienależnych korzyści. Różne okoliczności (których wyczerpującego katalogu, nie sposób tutaj wymienić- poszczególne przypadki powinny być rozpatrywane indywidualnie) mogą to ryzyko modyfikować. Jakkolwiek w przypadku skorzystania z tej formy „przekształcenia” ryzyko uznania przez inne podmioty kontrolujące, że doszło do naruszenia zasady trwałości, ponosi beneficjent.

Ponadto należy mieć na względzie, iż w przypadku przekształcenia wnioskodawcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością stroną umowy powinien (po)zostać sam wnioskodawca, ponieważ to jego osoba (i majątek) była oceniana w kontekście spełnienia kryteriów warunkujących przyznanie dofinansowania na projekt.

Reasumując należy wskazać, iż beneficjent jest zobowiązany do niezwłocznego informowania Instytucji Wdrażającej o zamiarze (a więc przed wprowadzeniem tych zmian w życie) dokonania zmian prawno-organizacyjnych w statusie beneficjenta, które mogą mieć wpływ na realizację projektu lub osiągnięcie celów projektu, a dopuszczalność wprowadzenia takiej zmiany podlega indywidualnej ocenie Instytucji Wdrażającej. Dokonanie zmian bez zgody Instytucji Wdrażającej może skutkować rozwiązaniem umowy o dofinansowanie, a także wstrzymaniem wypłaty lub dochodzeniem zwrotu środków.

W przypadku dokonania przekształcenia będzie to wymagało sporządzenia aneksu do umowy o dofinansowanie, ze względu na konieczność uporządkowania danych w systemach informatycznych WWPE oraz celem zapewnienia zgodności danych przy rozliczaniu wniosków o płatność. Ponadto przekształcony beneficjent powinien wystawić nowy weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową. Instytucja Wdrażająca może również zażądać ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia przez wspólników spółki lub członków zarządu spółki, która zamierza przejąć projekt. Zabezpieczenie to może przybrać formę weksla in blanco lub poręczenia. Każdy przypadek będzie podlegał indywidualnej oceny w zakresie konieczności skorzystania z innych lub rezygnacji z dodatkowych sposobów i form zabezpieczenia należytego wykonania umowy o dofinansowanie.

Ad. 2. W odniesieniu do zobowiązania beneficjenta do niedokonywania czynności rozporządzających na inny podmiot w zakresie praw i obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie w okresie kwalifikowalności wydatków i w okresie trwałości projektu bez uzyskania uprzedniej zgody wydanej przez Instytucję Wdrażającą, należy wskazać, iż dopuszczalność dokonywania czynności rozporządzających należy rozpatrywać m.in. pod kątem zachowania tzw. zasady trwałości projektu. Za „zmianę charakteru własności elementu infrastruktury”, o której mowa w art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r., zgodnie z Podręcznikiem, mogą być także traktowane zmiany w strukturze własnościowej określonego podmiotu m.in. w strukturze udziałów w spółce z o.o. (nie stanowi zmiany charakteru własności elementu infrastruktury zmiana formy organizacyjno – prawnej przedsiębiorstwa na skutek przekształcenia uregulowanego w Tytule IV Dział III „Przekształcenie spółek” kodeksu spółek handlowych), przy czym naruszenie zasady trwałości projektu nastąpi tylko wtedy, jeśli na skutek takiej zmiany dojdzie dodatkowo do uzyskania nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny. W celu weryfikacji zachowania zasady trwałości, niezbędne jest dodatkowo zbadanie, czy ewentualne zbycie udziałów będzie miało wpływ na charakter i cele projektu oraz warunki jego eksploatacji (badaniu podlega m.in. czy wiedza lub doświadczenie dotychczasowego udziałowca stanowiły istotny element projektu lub były wyłącznym czynnikiem warunkującym uzyskanie dofinansowania).

Natomiast w celu ustalenia, czy na skutek zbycia udziałów dojdzie do uzyskania nieuzasadnionej korzyści należy m.in. skonfrontować uzyskanie korzyści z celami pomocy realizowanej przez zaangażowanie funduszy (w tym z uwzględnieniem przepisów regulujących udzielanie pomocy publicznej) oraz z celami dofinansowania danego działania. W związku z czym, w zakresie dopuszczalności zgody na przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie w przedstawionym zakresie, podlega ona badaniu, w głównej mierze, w zakresie zgodności tych zmian i ich wpływu na przepisy regulujące udzielanie pomocy publicznej (w przedmiotowym przypadku jest to rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 2010 r. w sprawie udzielania przez Władzę Wdrażającą Programy Europejskie pomocy finansowej na dostarczenie usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu na odcinku „ostatniej mili” w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (Dz. U. z 2010 r. Nr 170, poz. 1147 z późn. zm.) oraz w zakresie spełniania kryteriów pomocy publicznej przez beneficjenta, a w szczególności, czy na skutek planowanych zmian w zakresie dysponowania udziałami zachowany będzie status, od którego uzależniona jest intensywność przyznanej pomocy publicznej, tj. odpowiedni status MSP beneficjenta na dzień planowanego zbycia udziałów. Jeżeli okaże się, że na skutek planowanych zmian w strukturze udziałów zmieniłby się status MŚP beneficjenta bądź też przestałby on spełniać kryteria MSP, korzyść uzyskaną na skutek zbycia udziałów należy w takim przypadku uznać za nieuzasadnioną, gdyż dofinansowanie uzyskałby podmiot, który nie byłby uprawniony do uzyskania takiego dofinansowania, lub dofinansowania w określonej wysokości, uzyskując w konsekwencji w sposób nieuprawniony przewagę ekonomiczną nad innymi przedsiębiorstwami. Należy także pamiętać, iż nieuzasadnioną korzyść może odnieść nie tylko przedsiębiorstwo ale także podmiot publiczny, co w praktyce, oznacza nie tylko badanie w zakresie uzyskania nieuzasadnionej korzyści w stosunku do beneficjenta ale także wobec jakiegokolwiek innego podmiotu w tym m.in. kontrahentów.